W gronie prelegentów znaleźli się m.in.: Małgorzata Jarosińska – Jedynak, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Michał Cieślak, minister – członek Rady Ministrów, Jakub Chełstowski – marszałek Województwa Śląskiego, przedstawiciele miast, członek zarządu województwa kujawsko-pomorskiego oraz przedstawiciel biznesu.
Rozmawiano m.in. o tym, w co inwestują polskie miasta w popandemicznych realiach, jakie są możliwości i ograniczenia finansowe: środki własne, programy UE w nowej perspektywie, fundusze i programy krajowe, kredytowanie i inne mechanizmy rynku finansowego.
- Jesteśmy w tej chwili w ważnym momencie, bowiem zamykamy perspektywę finansową 2014-2020 i uruchamiamy nową perspektywę 2021- 2027 – podkreślała w swojej wypowiedzi minister Małgorzata Jarosińska – Jedynak. - W tej chwili marszałkowie województw i instytucje zarządzające z poziomu krajowego pozostają w technicznym dialogu co do ostatecznego kształtu programu. Chodzi o 76 miliardów euro z polityki spójności i dodatkowo środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, które trafią do pięciu województw, w tym śląskiego. Gros tych środków musi być przekazanych na konkretne cele, w tym związane z kwestiami środowiskowymi w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, pulę środków dla przedsiębiorców na rozwiązania badawczo-rozwojowe, cyberbezpieczeństwo, rozwój infrastruktury teleinformatycznej. Jest szansa, że pierwsze konkursy uda się ogłosić przed końcem roku, ale raczej nie będą to jeszcze konkursy organizowane przez zarządy województw. Wraz z nową perspektywą trzeba będzie stawiać na projekty związane z odnawialnymi źródłami energii, termomodernizacją, transportem niskoemisyjnym, gospodarką obiegu zamkniętego, zazielenianiem przedsiębiorstw. Mówimy o bardziej zielonej Europie i mamy na te cele 8 miliardów euro, dlatego właśnie takie projekty, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym mogą liczyć na wsparcie. Po drugie stawiamy na rozwój nowych technologii, prac badawczo-rozwojowych, rozwój i wdrażanie innowacji u przedsiębiorców. Kiedy umowy z Unią Europejską zostaną podpisane, samorządy muszą mieć już gotowe projekty. Teraz jest czas, by przygotować dokumentacje i wnioski do konkursów.
Sporą część debaty zajęło przedstawienie obecnej sytuacji samorządów. W wypowiedziach reprezentantów miast oraz samorządu województwa kujawsko-pomorskiego powtarzały się: ograniczenie wpływów do budżetów, rosnące bieżące koszty utrzymania, wzrost kosztów inwestycji i zadłużenia jst. To zdaniem samorządowców może skutecznie ograniczyć możliwości pozyskiwania środków unijnych na inwestycje. Problemem może być znalezienie w napiętych budżetach środków na wkład własny.
- Z perspektywy rządu w ostatnich kilku latach widać znaczący wzrost dochodów samorządów z PIT i CIT – argumentował minister Michał Cieślak – To w sumie kilkadziesiąt miliardów złotych w skali kraju. Mamy świadomość, że wprowadzane zmiany podatkowe będą wpływać na budżety samorządów, ale to doniosłe zmiany dla obywateli, jak chociażby podniesienie kwoty wolnej od podatku. Rozwiązaniem będzie stała subwencja rozwojowo-inwestycyjna. Ma ona być po pierwsze zachętą do inwestowania, po drugie ma uzupełniać ubytki we wpływach. Pierwsza wypłata miała miejsce w ubiegłym roku. Jest również szereg rządowych dotacji i dofinansowań dla samorządów: Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych to kilkadziesiąt miliardów i kolejne 120 miliardów inwestycjach strategicznych w ramach BGK Polski Ład, które również trafią do gmin i powiatów.
W dyskusji głos zabrał również reprezentant Województwa Śląskiego.
- Żyjemy wczasach wielkich wyzwań, ale praca samorządowa nauczyła mnie, że problemy i wyzwania to stały element, a kluczem do sukcesu jest znajdowanie rozwiązań – mówił podczas debaty marszałek Jakub Chełstowski – Samorządy mierzą się z trudnościami wywołanymi przez pandemię oraz gospodarcze i społeczne skutki wojny w Ukrainie. Jednocześnie w bezprecedensowej skali rośnie wartość dofinansowań ze źródeł rządowych, a niedługo także unijnych dla inwestycji samorządowych. Samorząd Województwa Śląskiego uzyskał w 2021 roku najwyższe w prawie 20-letniej historii wpływy z CIT. Pozwoliło nam to spłacić zaciągnięte jeszcze w poprzedniej kadencji zobowiązania i przygotować się w ten sposób na absorpcję funduszy unijnych z perspektywy 2021-2027. Przekazane pod koniec ubiegłego roku środki rządowe przekazaliśmy podległym spółkom na inwestycje. Mamy w tym roku największy budżet inwestycyjny województwa ze wszystkich dotychczasowych. Te pieniądze to ważnych impuls rozwojowy regionu – inwestycje w drogi, szpitale, infrastrukturę podnoszą atrakcyjność województwa. Nasze wysiłki zostały zauważone. Województwo Śląskie znalazło się wśród najbardziej obiecujących regionów inwestycyjnych w Europie. Jesteśmy szóstym regionem na kontynencie według The Financial Times. Samorządy nie tworzą PKB, ale wydają środki z myślą o rozwoju. Myślę, że zamiast narzekać na rzeczywistość, lepiej ją zmieniać.
